Het moet ook niet meevallen om elke dag voortdurend ongezouten kritiek over je heen te krijgen. In deze dagen staan voetballers met 16 miljoen bondscoaches volop in de belangstelling.
Je moet een hele dikke olifantenhuid hebben om alle kritiek en ongezouten meningen te verdragen. Geld vergoedt veel, schijnbaar. Daarmee redden Wesley en Yolanthe het wel. En ook Geer en Goor.
Of het geld ook de ellende verzacht die de bestuurders van gemeenten over zich krijgen uitgestort is de vraag. Want hoe voelen Mirjam en Ferdinand zich? Of Gert-Jan en Kees? Wellicht dat het pluche verzacht. De afgelopen week werd er rond het thema “citymarketing” veel kritiek en hoon geuit. Hier en daar werden er nog een paar “oude rekeningen” uit de tas gehaald en de bestuurlijke en ambtelijke top van de gemeente Spijkenisse kregen ze weer van links en rechts uitgemeten. Letterlijk en figuurlijk.
Het kost moeite om me niet te mengen in de inhoudelijke discussie, maar me meer te richten op het proces. Maar ik kan het als gecertificeerde cactus niet laten om af te toe te prikken en te kijken hoe zeer het doet. Of af en toe de spreekwoordelijke BP olie rustig te laten vloeien op een klein oppositie waakvlammetje. En elke keer ben ik benieuwd hoe de bestuurders en ambtelijke top hier mee om gaan.
De eerste les die nieuwe bestuurders tegenwoordig in een masterclass krijgen is; om gaan met dit fenomeen. Hiervoor leren zij de theorie van de 3B’s. Dit staat voor bukken, bek houden en bron niet bekend of gelezen. De meest primaire reactie wordt daarmee onderdrukt. De primaire reactie zien we vaak terug in het debat. Dit is namelijk verdedigen.
In elk normaal en ontwikkeld werkoverleg en zelfs in elk normaal bestuurders overleg, worden (goede) ideeën gewaardeerd. Als ze niet worden overgenomen, worden ze vaak wel overwogen. Dit alleen al te benoemen werkt als ijswater op een brandblaar. Er ontstaat dan een gevoel van samenwerken. Alleen al het gevoel van samenwerken wordt dagelijks behoorlijk onderschat. In het publiek debat wordt deze belangrijke competentie te vaak vergeten. We verdedigen de keuzes en verliezen ons in details. Het debat wordt wedijveren en wedijveren kent 1 winnaar op de korte termijn, maar op de lange termijn 2 verliezers. Wedijveren gaat immers ten koste van de onderlinge relatie.
Met het nieuwe college akkoord van de gemeente Spijkenisse leek de competentiebeschrijving voor de gemeentebestuurder gericht te zijn op samenwerking. Samen met de burgers en partijen. Ik kan me voorstellen dat je de feitelijke uitvoering van dit gedrag binnen het ambtenarenapparaat neerlegt. Maar ja; goed voorbeeld doet goed volgen. Er zijn stapels notities geschreven over “de blik naar buiten”, klantgerichtheid en “binnen weten wat er buiten nodig is en leeft”. Het grote gevaar is dat men binnen gaat roepen dat buiten niet weet wat goed voor hen is. Men baseert zich op verjaarde kennis en ervaring en daarmee inteelt van visie.
Er is echter ook een andere 3B theorie. Die van burgers, boeren en buitenlui. Deze theorie gaat er vanuit dat deze mensen niet achterlijk op de bank thuis zit te wachten wat er in het stadhuis wordt verzonnen en gefrustreerd gaan zitten zijn. In deze theorie gaat men er vanuit dat veel van deze mensen in het dagelijks leven een hele zinnige dagbesteding hebben en daar in veel gevallen voor betaald worden. En dus hun kennis en ervaring niet verliezen als ze kritiek hebben op de bestuurder of ambtenaar. Deze theorie is ook bekend onder de noemer: behulpzaam, niet betalen en toch baten.
Dus doet u even de ogen dicht. En denk nu eens wat er gebeurd als na een hoon van ongezouten kritiek de vraag vanuit de gemeente kwam: “Goh volgens mij heeft u er andere ideeën over. Misschien kunnen we elkaar helpen”. Mogelijk dat de dienstverlening zal verbeteren en daarmee de waardering. Mogelijk zal ook de kritiek verstommen, daar er meer inzicht komt in beweegredenen. En heel misschien besparen we zo ook nog op hele dure kosten van een externe.
In mijn theorie noem ik dit de zelflerende maatschappij. Zowel Gemeente als burger leren. Simpel hè? En dit keer helemaal gratis!
M@rco
