De nieuwe robuuste Botlekbrug wordt de blikvanger van de verbrede A15 tussen de Maasvlakte en het Vaanplein. “We hebben drie totaal verschillende ontwerpen gekregen, die allemaal voldeden”, blikken Jaap Zeilmaker en Adrie Franken van Rijkswaterstaat terug op de aanbesteding van het contract.
Het ontwerp van de nieuwe hefbrug van Wintermans Architecten meet twee keer 45 bij 90 meter en wordt daarmee een van de grootste hefbruggen van Europa.
“We hebben de maten zelf voorgeschreven, maar het ziet er wel erg indrukwekkend uit. Zeker als je dit ontwerp in perspectief tot de huidige brug zet”, constateert projectmanager Zeilmaker. Wie duidelijk formuleert wat je wilt hebben, kan rekenen op maximale inspanning van de markt. “Blijf je zelf een beetje vaag, dan komt de markt ook niet met heldere antwoorden. Dat mag in theorie simpel klinken, maar geeft in de praktijk veel hoofdbrekens. Want hoe formuleer je omgevingsmanagement bijvoorbeeld. Door uitputtend te praten over bewoners, gemeenten, ProRail, brandweer en bedrijven voorkom je verrassingen tijdens de uitvoeringsfase”, vult contractmanager Franken aan. Duidelijke functionele eisen en die goed weten te beargumenteren is de crux voor een goedlopende procedure, luidt hun belangrijkste conclusie.
In april krijgt het consortium A-Lanes A15 (John Laing, Ballast Nedam, Strabag en Strukton) het onderhoud van de bestaande snelweg alvast overgedragen. Na de zomervakantie beginnen de eerste werkzaamheden voor de wegverbreding naar twee keer vijf rijstroken, een nieuwe Botlekbrug en renovatie van de Botlektunnel. Met de combinatie van ontwerp, bouw, financiering en twintig jaar onderhoud is ruim 1,5 miljard euro gemoeid. Het winnende consortium wist ruim 200 miljoen euro lager in te schrijven dan de twee andere partijen: Poort van Europa (BAM, CFE, Vinci) en OptimA15 (DIF, Fluor, Heijmans, VWS). Via Portus (Macquarie, Dura Vermeer, Besix) heeft de intensieve dialoogfase niet doorlopen en viel al in een eerder stadium af.
Integrale aanpak
Het grote verschil tussen de winnaar en de afvallers zit volgens de managers niet in één punt, maar in een slimme, integrale aanpak. “Het is niet zozeer vernieuwende techniek, maar het ontwerp past goed bij het onderhoudsplan en de fasering is slim”, willen de managers in grote lijnen kwijt. Alledrie de partijen hebben uitstekend gescoord in de filebestrijding tijdens de uitvoering, een van de zogenoemde emvi-criteria. “Allemaal in de buurt van ons meest gunstige scenario voor voertuigverliesuren. Dat verdient echt een compliment”, vindt Franken.
Een team van de TU-Delft rekende mee bij de beoordeling van de voorstellen. De rollen tijdens de dialoogfase waren duidelijk verdeeld. In teams van zes mensen leidde Franken de dialooggesprekken en bleef Zeilmaker op de achtergrond. Om de paar weken werden formele dialoogrondes tussendoor gehouden. In plaats van formele nota’s van inlichtingen koos Rijkswaterstaat voor informeel specialistisch overleg. Daarmee werd het aantal officiële vragen beperkt tot een kleine duizend.
Dankzij de ervaringen bij de Tweede Coentunnel waar nog 3000 vragen werden gesteld. In totaal is er 600 uur specialistisch overleg geweest. “Als team denk je steeds drie stappen vooruit en heb je altijd een plan B achter de hand”, schetst Zeilmaker de intensieve dialoogfase. Het grote verschil van een dbfm ten opzichte van een d&c is dat je voor de gunning al duidelijkheid moet hebben over onderhoud en exploitatie. Een bestuursovereenkomst gevolgd door een uitvoeringsovereenkomst met alle betrokken partijen voorkomt veel discussie. “Laat je dat achterwege dan weet je zeker dat er gewekte verwachtingen zijn waaraan je niet voldoet. Nu is duidelijk wat je wanneer doet, wie verantwoordelijk is en wie het aanspreekpunt.”
Veel partijen zullen nog wel even moeten wennen dat Rijkswaterstaat straks niet het eerste aanspreekpunt is, maar het consortium. In de voorfase heeft het projectteam zich laten bijpraten bij de Tweede Coentunnel, A2 Maastricht, Westerscheldetunnel, Tweede Maasvlakte en bij de collega’s in Engeland. Het projectteam van de A6/A9, waar de komend jaren vier dbfm-contracten ter waarde van 4 miljard euro worden voorbereid, profiteert weer van A15. In Noord-Holland gaan ze nu direct aan de slag met een vergelijkbaar projectteam als bij de A15. “Dat is alweer winst.” “Toen we afgelopen 28 augustus de ‘preferred bidder’ aanwezen, lagen we drie dagen voor op schema. We hebben ons volledig gehouden aan de planning die we eind 2008 hebben afgegeven. Het heeft af en toe moeite gekost, maar het geeft veel duidelijkheid voor marktpartijen om te weten wat ze wanneer konden verwachten.”
Onrust
In het verleden heeft Rijkswaterstaat volgens Zeilmaker wel eens halverwege de rit functionele eisen gewijzigd of de planning losgelaten met veel onrust tot gevolg. “De druk van binnen onze eigen organisatie is groot om dat te doen. Voortschrijdend inzicht en nieuwe mensen brengen dat met zich mee, maar we hebben bewust gekozen onze eisen te bevriezen en gedurende de rit niet te wijzigen. Nu na gunning kunnen eventueel nog noodzakelijke wijzigingen worden doorgevoerd. Als de Tunnelregisseur met nieuwe specificaties komt voor de tunneltechnische installaties bijvoorbeeld, maar het contract is gebaseerd op de uitgangspunten uit 2008”, schetst Zeilmaker. Het project wordt dit jaar samen met de A12 Lunetten-Veenendaal geëvalueerd en dan wordt ook duidelijk hoe de inschrijvers de procedure hebben ervaren. “We kunnen met allemaal nog door één deur, al zal niet iedereen even gelukkig zijn met de uitkomst.”
(bron Co-bouw)
